Νόμπελ Ιατρικής για το «GPS του εγκεφάλου»

Η ακριβής περιγραφή του μηχανισμού του εγκεφάλου, που είναι αρμόδιος για τη χαρτογράφηση των χώρων στους οποίους βρισκόμαστε κατά τη διάρκεια της ζωής μας και την ανάκλησή τους στη μνήμη ανά πάσα στιγμή και για πάσα χρήση, ήταν η ανακάλυψη που τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής για το 2014.
Γι' αυτή τη σημαντική επιστημονική ανακάλυψη του «GPS του εγκεφάλου» συνέβαλαν δύο εργασίες, οι οποίες και κάλυψαν πλήρως το θέμα. Πρόκειται για τις εργασίες του Αγγλοαμερικανού Τζον Ο'Κιφ που δημοσιεύθηκε το 1971 και για την εργασία των Μέι Μπριτ Μόζερ - Εντβαρντ Μόζερ που δημοσιεύθηκε το 2005.

Οι τρεις τους για τη δουλειά τους θα λάβουν το χρηματικό έπαθλο των 8 εκατομμυρίων σουηδικών κορόνων (880.000 ευρώ) από τη σουηδική Ακαδημία, το οποίο όμως θα μοιραστεί διά δύο, αφού η Μέι Μπριτ και ο Εντβαρντ Μόζερ είναι παντρεμένοι.

Οι δύο εργασίες περιέγραψαν με λεπτομέρειες τον τρόπο με τον οποίον ο εγκέφαλος διαρκώς δημιουργεί έναν χάρτη του περιβάλλοντος χώρου και έτσι μπορούν τα θηλαστικά να ξέρουν πού βρίσκονται, πού έχουν πάει και πού θα πάνε.

Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει η σχετική ανακοίνωση της Ακαδημίας, οι τρεις επιστήμονες κατάφεραν να λύσουν ένα από τα προβλήματα που απασχολούσαν τη φιλοσοφία και τις επιστήμες επί αιώνες που είναι «πώς μπορούμε και βρίσκουμε τον δρόμο μας σε έναν πολύπλοκο περιβάλλοντα χώρο».

Θεραπείες
Οπως σημειώνουν οι ειδικοί, η κατανόηση του μηχανισμού αυτού μπορεί να μην ανοίγει τον δρόμο για τη δημιουργία κάποιου φαρμάκου σχετικά με τις εκφυλιστικές ασθένειες του εγκεφάλου, όμως σίγουρα δίνει στοιχεία για τον τρόπο με τον οποίο επιδρούν πάνω στη διαδικασία τα εγκεφαλικά επεισόδια και το Αλτσχάιμερ.

Η ιστορία της ανακάλυψης του συνόλου του χαρτογραφικού συστήματος και του συστήματος πλοήγησης του εγκεφάλου ξεκίνησε με τις παρατηρήσεις το 1971 από τον νυν διευθυντή του Κέντρου νευρωνικών δικτύων και συμπεριφοράς του University College London (UCL) Ο'Κιφ. Ο Ο'Κιφ κατάφερε να εντοπίσει ένα είδος νευρικών κυττάρων στην περιοχή του ιππόκαμπου, το οποίο ενεργοποιούνταν όταν το πειραματόζωο βρισκόταν σε μια συγκεκριμένη θέση στον χώρο. Σε άλλη θέση στον χώρο ενεργοποιούταν άλλο είδος κυττάρου.

Ο Ο'Κιφ το 1996 συνεργάστηκε με τους Εντβαρντ Μόζερ και Μέι Μπριτ Μόζερ και μια δεκαετία αργότερα το ζεύγος Μόζερ που πλέον εργάζονται σε ερευνητικά ινστιτούτα στο Τροντχάιμ, κατάφερε να εντοπίσει κύτταρα στον ενδορινικό φλοιό του εγκεφάλου ποντικών τα οποία λειτουργούν ως σύστημα πλοήγησης. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι σύμφωνα με άλλες έρευνες ο ενδορινικός φλοιός επηρεάζεται άμεσα από το Αλτσχάιμερ και είναι μάλιστα από τα πρώτα μέρη του εγκεφάλου που πλήττονται.

Η ανακοίνωση της Ακαδημίας προκάλεσε έκπληξη στους τιμηθέντες. Ο Ο'Κιφ σε δηλώσεις του ανέφερε ότι βρίσκεται σε κατάσταση σοκ και η Μέι Μπριτ Μόζερ άνοιξε σαμπάνιες στο ερευνητικό ινστιτούτο στο Τροντχάιμ που εργάζεται και χόρευε με τους συναδέλφους της. Ο σύζυγός της βρισκόταν μέσα σε αεροπλάνο και έμαθε τα νέα όταν προσγειώθηκε στο Μόναχο.



ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΣ
e-go