Η Περιφέρεια Κρήτης για την Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καπνίσματος

Την 31η Μαΐου κάθε έτους εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος που έχει καθιερώσει η Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ) δίνοντας έμφαση στους κινδύνους για την υγεία από το κάπνισμα και υποστηρίζοντας αποτελεσματικές πολιτικές για τον έλεγχο και τον περιορισμό του.

Το θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας επικεντρώνεται στην αύξησης της φορολογίας καπνού ως ενός αποτελεσματικού μέσου περιορισμού του καπνίσματος.

ΓΕΝΙΚΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

Η χρήση καπνού συνδέεται με μια ποικιλία ασθενειών και αναπηρίας με αποτέλεσμα τη μείωση της ποιότητας ζωής και το υψηλό κοινωνικό κόστος, συμπεριλαμβανομένου του κόστους της ιατρικής περίθαλψης και τη μείωση της οικονομικής παραγωγικότητας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Π.Ο.Υ., το 10% περίπου των θανάτων ενηλίκων παγκοσμίως οφείλεται στο κάπνισμα, παρά το ότι είναι η μοναδική αιτία θανάτου που μπορεί να προλαμβάνεται.

Η  συνήθεια του καπνίσματος αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα δημόσιας υγείας στις σύγχρονες ανθρώπινες κοινωνίες. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) αλλά και πολλές Επιστημονικές / Ιατρικές Εταιρίες, το κάπνισμα είναι μια σοβαρή χρόνια ασθένεια και ο καπνιστής είναι ασθενής που χρειάζεται συχνή ιατρική παρέμβαση.  

Η έκθεση σε παθητικό κάπνισμα στην εργασία ή στο σπίτι αυξάνει τον κίνδυνο εκδήλωσης καρδιοπάθειας κατά 25-30% σε σχέση με τους μη εκτιθέμενους.

ΟΙ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ – ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΤΟΥ Π.Ο.Υ. ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΟΥ ΚΑΠΝΟΥ

Η Σύμβαση – Πλαίσιο του Π.Ο.Υ για τον έλεγχο του καπνού (W.H. O – F.C.T.C/2003) η οποία τέθηκε σε ισχύ από το 2006 και στη χώρα μας με τη νομοθετική της κύρωση (Ν 3420/2005 ΦΕΚ 298/τ.Α/ 06/12/2005), περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο ρυθμίσεων και μέτρων για την αντιμετώπιση του καπνίσματος παγκοσμίως.

Στο άρθρο 6 της Σύμβασης προβλέπεται η δυνατότητα των συμβαλλόμενων κρατών – μελών να εφαρμόζουν μέτρα φορολογικής και τιμολογιακής πολιτικής για τα προϊόντα καπνού τέτοια ώστε να επιφέρουν περιορισμό της κατανάλωσης.  

Η έρευνα έχει δείξει ότι οι υψηλότεροι φόροι καπνού είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικοί στον περιορισμό του καπνίσματος μεταξύ των εφήβων, των νέων και των οικονομικά ασθενέστερων στρωμάτων του πληθυσμού.
Μια αύξησης του φόρου κατά 10% με συνακόλουθη αύξηση των τιμών των προϊόντων καπνού, μειώνει την κατανάλωση κατά περίπου 4% στις αναπτυγμένες χώρες και 8% στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ο Π.Ο.Υ. συστήνει κάθε αύξηση του φόρου κατανάλωσης να επιβάλλεται σε όλα τα είδη και τις μορφές καπνικών προϊόντων και όχι μόνο στα τσιγάρα.

Η Έκθεση του Π.Ο.Υ για την Παγκόσμια Υγεία έτους 2010, έδειξε ότι μια αύξηση του φόρου καπνού κατά 50% θα μπορούσε να αποφέρει κάτι περισσότερο από 1,4 δις δολάρια ΗΠΑ, σε πρόσθετα κεφάλαια για 22 χώρες χαμηλού εισοδηματικού επιπέδου.

Αν αυτά τα ποσά κατευθύνονταν στην υγεία του πληθυσμού, τα κονδύλια για το σύστημα υγείας των χωρών αυτών, θα μπορούσαν να αυξηθούν μέχρι και 50%.

Στο άρθρο 15 της Σύμβασης προβλέπεται η υποχρέωση των συμβαλλομένων κρατών – μελών να λαμβάνουν μέτρα παρακολούθησης της διακίνησης προϊόντων καπνού και αντιμετώπισης της παράνομης εμπορίας τους, συμπεριλαμβανομένων του λαθρεμπορίου, της παράνομης παρασκευής και της κατασκευής πλαστών προϊόντων καπνού (Ν. 3420/2005).

Τα ανωτέρω μέτρα συγκεκριμενοποιούνται στο Πρωτόκολλο για την εξάλειψη του παράνομου εμπορίου προϊόντων καπνού που υιοθετήθηκε από όλα τα συμβαλλόμενα κράτη – μέλη το 2012 και υπογράφηκε από τη χώρα μας το 2013.

ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Το Υπουργείο Υγείας λαμβάνοντας υπόψη τα προαναφερόμενα πλαίσια εναρμόνισης της Ελληνικής νομοθεσίας με τα Διεθνή και Ευρωπαϊκά πρότυπα και ειδικότερα σε συμμόρφωση με τα άρθρα 8 & 16 της Σύμβασης Πλαισίου του Π.Ο.Υ. για τον έλεγχο του καπνού εξέδωσε τον Νόμο υπ’ αριθμ. 3730/2008 (ΦΕΚ 262 τΑ/23-12-2008) περί προστασίας των ανηλίκων από τον καπνό, τα αλκοολούχα ποτά κ.α διατάξεις και τον Νόμο 3868/2010/ (ΦΕΚ 129/τ.Α/ 03-08-2010) περί αναβάθμισης του Ε.Σ.Υ και άλλων θεμάτων αρμοδιότητας του θεσπίζοντας μέτρα ολικής απαγόρευσης του καπνίσματος σε όλους τους κλειστούς δημόσιους και ιδιωτικούς εργασιακούς χώρους συμπεριλαμβανομένων και των χώρων εστίασης.

α) κατ’ εξουσιοδότηση του Ν. 3868/2010 εκδόθηκε η υπ’ αριθμ. 104720/25-08-2010 Κ.Υ.Α περί καθορισμού των οργάνων της διαδικασίας ελέγχου πιστοποίησης των παραβάσεων και επιβολής των προβλεπομένων κυρώσεων καθώς και των κριτηρίων προσδιορισμού του ύψους των προστίμων καθώς και κάθε άλλης αναγκαίας λεπτομέρειας για την εφαρμογή του νόμου αυτού. Στην εν λόγω Κ.Υ.Α προβλέπονται διοικητικές κυρώσεις τόσο στους παραβάτες καπνιστές όσο και στους υπεύθυνους διαχείρισης των χώρων εστίασης.

β) Με στόχο την αποτελεσματική εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου απαγόρευσης του καπνίσματος εκδόθηκε από το Υπουργείο Υγείας εγκύκλιος η οποία παρέχει διευκρινήσεις σχετικά με την εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου απαγόρευσης του καπνίσματος (120995/30-09-2010). Παράλληλα στις πρόσφατες εγκυκλίους που εκδόθηκαν, επισημαίνεται η αναγκαιότητα εντατικοποίησης των ελέγχων των αρμοδίων ελεγκτικών οργάνων και παρακολούθησης των αποτελεσμάτων ελέγχου για την υλοποίηση της αντικαπνιστικής νομοθεσίας (Εγκύκλιοι 3399/14-01-2014 και ΔΥΓ6/ΓΠ 13111/10-02-2014).

ΔΡΑΣΕΙΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ – ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΕΩΣ ΚΟΙΝΟΥ

Παράλληλα προς ενημέρωση του ευρέος κοινού δημιουργήθηκε ενότητα στον Ιστοχώρο του Υπουργείου Υγείας με τίτλο: «Όχι στο κάπνισμα». Στην εν λόγω ενότητα κατά του καπνίσματος, η οποία ανανεώνεται με τα τρέχοντα δεδομένα, δίνεται η δυνατότητα κατάθεσης σχολίων και απόψεων των πολιτών που επισκέπτονται την ιστοσελίδα. Επιπλέον, περιλαμβάνονται ειδικές υπο-ενότητες για την πληρέστερη ενημέρωση των πολιτών σχετικά με τα ακόλουθα ζητήματα:

1. Το νομοθετικό πλαίσιο (Προεδρικά Διατάγματα, Νόμοι, Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις. Υπουργικές Αποφάσεις, Εγκύκλιοι)
2. Τις αντικαπνιστικές δράσεις
3. Τα δελτία τύπου του Υπουργείου Υγείας για το κάπνισμα
4. Τα προγράμματα αγωγής υγείας που υλοποιούνται στα σχολεία σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων
5. Τα προγράμματα διακοπής καπνίσματος και τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος
6. Τα δεδομένα των επιδημιολογικών μελετών και την έρευνα
7. Υλικό Αγωγής Υγείας σχετικό με τις επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία
8. Στην συγκεκριμένη ενότητα του Ιστοχώρου του Υπουργείου Υγείας σύντομα θα υπάρχει προβολή αντικαπνιστικών μηνυμάτων σε μορφή video με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού.

Επίσης στο Κέντρο Ελέγχου Ειδικού Λοιμώξεων και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕ.ΕΛ.ΠΝΟ.) λειτουργεί τηλεφωνική γραμμή (1142) επικοινωνίας και αναφοράς των πολιτών σχετικά με την εφαρμογή της αντικαπνιστικής νομοθεσίας με τη δυνατότητα διαβίβασης των αναφορών προς τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα για κάθε περαιτέρω διερεύνηση.

Επιπρόσθετα για την πολύπλευρη αντιμετώπιση του θέματος του καπνίσματος, το Υπουργείο Υγείας στα πλαίσια της συνεργασίας του με το Υπουργείο Παιδείας υλοποιεί προληπτικές δράσεις κατά του καπνίσματος και προγράμματα αγωγής υγείας στην πρωτοβάθμια και την δευτεροβάθμια εκπαίδευση που στοχεύουν στην προστασία της υγείας των νέων και την προστασία της δημόσιας υγείας εν γένει.